TEMATY DO USTNEJ MATURY
LISTA TEMATÓW DO USTNEJ CZĘŚCI EGZAMINU
MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO – MATURA 2014
I. LITERATURA
1. Tytuł, motto, pointa jako klucze do interpretacji dzieła literackiego. Omów na wybranych przykładach.
2. Spory pokoleniowe w literaturze. Omów temat, analizując wybrany materiał literacki.
3. Groteska jako podstawowa kategoria estetyczna XX wieku. Omów jej cechy i funkcje na przykładzie wybranych dzieł literackich.
4. Bohaterowie negatywni w literaturze różnych epok. Odwołując się do wybranych utworów, przedstaw sposoby i cele ich kreowania.
5. Rola i zadania pisarza w różnych epokach literackich. Porównaj, odwołując się do wybranych utworów.
6. Kreacje polskich idealistów. Omów zagadnienie, uwzględniając kontekst historycznoliteracki wybranych utworów.
7. Wydarzenia historyczne w polskiej literaturze. Porównaj cele i sposoby posługiwania się tematyką historyczną przez wybranych pisarzy z różnych epok.
8. Etos rycerski, sarmacki i żołnierski w literaturze. Porównaj, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.
9. Rozmowy z Bogiem w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych utworów.
10. Różne kreacje i funkcje postaci szatana w literaturze. Omów, analizując wybrane utwory literackie.
11. Portrety kobiet nieszczęśliwych w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów.
12. Pieniądz i jego rola w życiu bohaterów literackich. Omów temat na podstawie analizy wybranych utworów z różnych epok.
13. Różne sposoby ujęcia toposu młodości w literaturze wybranych epok. Omów temat na wybranych przykładach.
14. Motyw tańca w literaturze. Analizując wybrane przykłady z różnych epok, omów jego funkcje.
15. Ojcowie i dzieci w literaturze. Omów funkcjonowanie tego motywu w wybranych utworach.
16. Obraz Warszawy jako przestrzeni życiowej wybranych bohaterów literatury XIX i XX wieku. Omów na podstawie wybranych dzieł.
17. Bohater uwikłany w historię. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady z literatury XIX i XX w.
18. Walka dobra ze złem jako temat wybranych utworów literackich. Wykaż rolę tego motywu w twórczości literackiej, analizując wybrane teksty literackie.
19. Różne obrazy natury w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby kreowania obrazów przyrody i ich funkcje, analizując wybrane utwory.
20. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych utworów.
21. Polskie tradycje ludowe inspiracją dla poetów różnych epok. Omów temat, analizując wybrane przykłady dzieł literackich.
22. Różne ujęcia mogił i grobów w literaturze polskiej. Omów temat na podstawie analizy wybranych utworów.
23. Dokument i parabola jako dwa sposoby przedstawiania rzeczywistości w dziełach współczesnych twórców. Omów temat, analizując wybrane teksty literackie.
25. Motyw domu, z którego się odchodzi i do którego się powraca. Przedstaw jego wartość w życiu rożnych bohaterów literackich na podstawie wybranych utworów.
II. KORESPONDECJA SZTUK
1. Dwory i dworki polskiej szlachty. Na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki przedstaw życie mieszkańców i omów kulturotwórcze znaczenie tych szlacheckich siedlisk.
2. Wizja piekła w literaturze, malarstwie i filmie. Omów i porównaj sposoby ujęcia tego motywu, odwołując się do wybranych dzieł.
3. Postacie heroiczne w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów sposoby i cele ich kreowania na podstawie wybranych dzieł.
4. Wesele (uczta zaręczynowa) jako temat literacki i filmowy. Odwołując się do wybranych dzieł, przedstaw sposoby jego ujęcia i cele przyświecające autorom.
5. Biblia jako niewyczerpane źródło inspiracji w literaturze, malarstwie i filmie. Omów temat na podstawie analizy wybranych dzieł.
6. Inspiracje antyczne w kulturze. Przedstaw wędrówkę przez wieki wybranego motywu, odwołując się do dzieł z literatury i innych dziedzin sztuki.
7. Codzienność jako temat różnych tekstów kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
8. Symbolika literatury i sztuki średniowiecznej. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty kultury.
9. Labirynt. Rozważ przyczyny popularności motywu, odwołując się do wybranych dzieł literackich, plastycznych i filmowych.
10. Różne sposoby wykorzystania motywu burzy w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł.
11. Powstanie warszawskie w różnych tekstach kultury. Przedstaw jego obraz na podstawie analizy wybranych dzieł.
12. Przede wszystkim szokować – jak współczesna literatura i sztuka realizują tę zasadę? Dokonaj analizy wybranych dzieł i zaprezentuj swoje stanowisko wobec problemu.
13. Muzyka w literaturze, literatura w muzyce – o wzajemnych wpływach różnych dziedzin sztuki. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
14. Sposoby idealizowania rzeczywistości w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych dzieł.
15. Lustro jako motyw literacki i ikonograficzny. Omów funkcjonowanie tego motywu, analizując wybrane utwory literackie, dzieła plastyczne i filmowe.
16. Ikonograficzne i literackie wyobrażenia śmierci. Omów zagadnienie na przykładzie dzieł literackich i plastycznych.
17. Topos ogrodu w literaturze i malarstwie. Porównaj różne ujęcia tematu, analizując dzieła literackie i plastyczne.
18. Między sacrum i profanum. Na podstawie analizy różnych tekstów kultury, przedstaw ścieranie się tych sfer w wybranych dziełach.
19. Drzewo jako temat literatury i malarstwa. Omów temat, analizując wybrane dzieła kultury.
20. Dzieło plastyczne przywołane w dziele literackim. Skonfrontuj własne interpretacje obrazów i rzeźb z wersją literacką. Zaprezentuj wnioski.
21. Różne ujęcia motywu rewolucji w malarstwie, literaturze i muzyce. Przedstaw temat odwołując się do analizy wybranych dzieł.
22. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie analizy wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii.
23. Dekalog człowieka XX wieku w twórczości Zbigniewa Herberta i Krzysztofa Kieślowskiego. Porównaj autorskie propozycje, analizując wybrane tekst i filmy.
24. Bohaterstwo i tragizm pokolenia Kolumbów w świetle utworów literackich i filmów. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych dzieł.
25. Człowiek wśród przedmiotów. Omów realne i metaforyczne funkcjonowanie przedmiotów w wybranych dziełach. Zaprezentuj wnioski.
III. JĘZYK
1. Język polityków jako inspiracja twórczości satyrycznej i kabaretowej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.
2. Imiona, przydomki, pseudonimy. Dokonaj analizy słowotwórczej i etymologicznej zebranego materiału, wykorzystując przykłady literackie i funkcjonujące w języku Twojego otoczenia.
3. Kultura języka w Internecie. Scharakteryzuj język użytkowników Internetu na podstawie samodzielnie zgromadzonego materiału oraz dokonaj oceny jego przydatności.
4. Parodia jako zjawisko językowe. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych tekstów kultury.
5. Komizm słowa – jego źródła, przykłady i funkcje. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
6. Współczesna polska nowomowa. Scharakteryzuj środki językowe i funkcje, analizując celowo dobrany materiał językowy.
7. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Zanalizuj wybrane przykłady wypowiedzi.
8. Tabu językowe we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw zjawisko, analizując zgromadzony materiał językowy.
9. Mass media jako źródło frazeologizmów. Zanalizuj celowo zgromadzony materiał językowy. Zaprezentuj wnioski.
10. Funkcja impresywna języka w reklamach adresowanych do młodzieży. Przedstaw zagadnienie na celowo dobranym materiale językowym.
11. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa. Analizując zagadnienie, porównaj sposoby wykorzystania środków językowych w różnych tekstach literackich.
12. Gry językowe w literaturze. Przedstaw na czym polegają i czemu służą, analizując wybrane utwory literackie.
13. Język kultury alternatywnej. Analizując wybrane przykłady, scharakteryzuj najważniejsze zjawiska językowe towarzyszące rozwojowi subkultur młodzieżowych.
14. Funkcje środków retorycznych w tekstach literackich. Omów na wybranych przykładach.
15. Mechanizmy powstawania błędów językowych. Omów zjawisko na wybranych przykładach wypowiedzi.
16. Wieloznaczność wyrazu i jego znaczenie dla procesu komunikacji. Zbadaj zagadnienie w oparciu o zebrany materiał literacki i językowy. Przedstaw wnioski.
17. Imiona pochodzenia biblijnego, imiona słowiańskie i imiona obce we współczesnej polszczyźnie. Omów zjawisko mody w tej dziedzinie.
18. Eksperymenty językowe w poezji lingwistycznej. Omów problem na podstawie twórczości wybranego poety lingwisty. Zaprezentuj wnioski.
19. Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie. Omów zagadnienie na podstawie związków frazeologicznych, przysłów i przenośnych znaczeń wyrazów.
20. Sposoby funkcjonowania terminów informatycznych w języku potocznym. Omów zjawisko na podstawie celowo zgromadzonego materiału.
21. Nagłówki codziennej prasy. Na podstawie zebranego materiału oceń ich poprawność, stopień spójności z tekstem, określ funkcję językową.
22. Szkoła, dom, rozrywka w gwarze uczniowskiej. Zjawiska słowotwórcze i dowcip językowy. Omów temat, analizując celowo zgromadzony materiał językowy.
23. Język mówiony jako tworzywo literatury. Przedstaw jego funkcje na podstawie analizy celowo dobranych utworów.
24. Analizując wybrane polemiki prowadzone na łamach czasopism, przedstaw zastosowane chwyty erystyczne i określ ich funkcje.
25. Język jako źródło wiedzy o życiu minionych pokoleń. Przedstaw zagadnienie, analizując warstwę językową wybranych utworów pamiętnikarskich z określonej epoki.